QYTETI I BARDHE I URES LEGJENDE   

 

Dikur, diku, te vendi i shenjtë,

poshtë nën kala, ndërsa po ngrysej

dhe tej Osumi po arratisej…

djaloshi i urës mos u rizgjua?

Befas u shkund, u dridhërua.

Mjegull harresash u nda,

u përça, u shpërnda…

 

E fluturon mbi dallgë e mall,

ndër vetëtima një shterg i rrallë,

përtej fenerit të Kejp Kodit,

te tokë e dashur, bekim i Zotit.

 

„Se Berat, se Berat,

këndoi Mara atë menatë“*

dhe digjnin shkëmbenjtë

nga lotët e saj.

Por muret qëndronin…

e këngët vajtonin.

„Se Berat, se Berat…“

 

Atje të ngjitet te një kështjellë,

me portë të hekurt hark në qiell.

Fortesë Ilire, ndeshjesh epike!

Kala e rëndë,  dramash tragjike!

Mbi shkëmb e pisha e qark me shkurre,

frëngji, bedena, rradhë në mure,

përzhitur nga flakë,

spërkatur me gjak.

E të vështrojë mbi hon, qytetin,

të bardhë, të lashtë,

rreth me gurë, blerim mëndafsh.

Vakëf, ullinjsh-krye Beratit,

lagjen me park, me kullë Sahati,

Goricën-Hënë, me fresk mbi shkëmb,

përballë-të bardhin Diell-Mangalem.

 

Fenerë-dritaret një mbi një,

buzë më buzë, çati e strehë.

Shtëpi saraje, shpinë më shpinë;

pranë xhamisë edhe një kishë,

përbri selvisë edhe një pishë.

 

Rrugë të gurta, shkallë pas shkalle,

sokakë me lule nëpër mëhallë,

me porta-harqe, pritje bujare

dhe sytë e shkruar nëpër dritare.

 

Dritat rrëzuar ndër gjeratore,

me gurë e drurë, si gjak në valë;

me zhurmë e gaz a gjëmë mortore;

tymra degdisur tutje në mal.

 

O po pazaret! Mallra gjithfarë,

mjeshtra te njohur në zdrukth e farkë,

skalitës, piktorë e argjendarë,

me punë arti, renditur varg!

Pajtonët me kuaj, trok e buri,

me thirrjet: „Hajt Çelepi!“

 

Te zbres ngadalë nga urë e gurtë

e të mos zgjojë vashën e urtë,

te këmbëz e trishtë e ngujuar.

Të marrë kumsallën e shkretuar.

T’i qepet rrymës në rrukullimë,

peshkut mbi ujë,  në turbullirë,

në rremë roses me ga-ga-ga,

ndër britma e qeshje,

zhveshur e zbathur,

lodhur e lagur,

aq shumë, aq shumë sa s’ka

e të shpëtojë  nga mbytja e frikshme

vashën në va.

 

Pa të përgjojë, pas pirgjesh bari

o po, po, qyqen se vjen behari!…

E krisëm kaposhi, sipër në tjegull

e cicërima fshehur në pjergull,

kur mëni shtron sofrën e ëmbël.

Gu-gu-në në kulme, zënë e gjinkallës,

në zheg korriku, kur piqet fiku.

Çikrikët lehtë për në kopshtije,

sovakët vrullshëm për në ingjire.

Në puse kovat poshtë me zinxhirë.

Pa të dëgjojë te mënge e lumit,

atë këngë shekujsh të Osumit

dhe myezinin sipër minares,

jehonën larg të kambanares.

 

Pa le, këngëtarët me def e saze,

me valle burrash e grash me naze,

me këngë që s’vdesin të bejtexhinjve

e bubullima të tamburxhinjve.

Gajdat e pipzat me uturimë.

Nëpër burime me ujë dëbore,

me buzë të thara, shtrirë në bregore,

çdo çuçurimë, çdo mërmërimë…

 

Kjo lashtësi e madhërishme!

Para artistit një art magji,

para shtegtarit një mrekulli,

para të mirit një shënjtëri.

 

„Se Berat, se Berat,

këndoi Mara, atë menatë”

dhe digjnin shkëmbenjtë nga lotët e saj,

nga plagët e saj…

 

Kjo lashtësi e mjegulluar,

një dallgë që vjen e të thërret,

një shpend që niset e larg humbet

dhe pas feneri e ndjek në det.

 

Matanë Shpiragut diçka shkëlqen,

dëgjohet shpesh po një refren.

Por cfarë po shfaqet kur bie mbrëmja,

mos vallë djaloshit iu shua dhëmbja?