Vasel Ujkaj, ti je kaloresi yne i kultures dhe historise. Te jam fale!
ZEF PERGEGA…e premtja e madhe 10 prill 2020
“…100 here me shume e meriton nje vend nderi, nje dekorate me vlere, sa te gjitha dekoratat qe kemi ne mbi supet e lavdise se kombit,ti o Vasel Ujkaj! Aq sa 100 te tjere, po ti fusesh ne nje furre e ti shkrishe, nuk e nxjerrin nje te tille!” Keshtu me tha ne telefon, nje mik krijues, ketu ne Amerike!
A thue more burre se moti ka me i çel syte!
Frazen e me siperme ma perseriti nje nga krijuesit e komunitetit shqiptar ne Amerike, pikerisht per kontributin e zeshem dhe te pavlersuar te Vasel Ujkes. Sot eshte shume e lehte te rendin kamerat me zorre neper kembe dhe ta kapin mikrofonin si qeni kocen dhe te flasin per bemat e pabeshme personale. Eshte rritur shume deri ne kufij te çmendurise ideja e lavdise personale, sa nuk lene vend e aktivitet pa folur diçka per Belulin. Belulet kane pjell klysh sa po brejne ndegjegje dhe kontribute njerezore. Qe nje fat i madh ndryshimi ne vitet 1990. Kjo solli edhe nje faqe te re, ku te mund te merrej vesh dhe te mund te ndahet shenjti nga djali…
Ne Amerike, para viteve ’90 ka qene shume e veshtire gazetaria , fotografia. Une nuk e di se si ne ato kushte, kur po te beje nje fotografi nga aktivitetet e diaspores nuk e kishin per gje, qe spiunet e UDB-se, per te mbuluar zullumin e vet te te shpallnin sherbetor i saj. Me ka ndodhur mua, kur erdha rishtas dhe incizova hapur nje aktivitet dhe nje malesor me dashamiresi me tha qe te mos e beja, se vete sherbetoret e UdB-se te akuzojne . Ashtu edhe ne kishe, kur mu qep nje morr i kuq dhe pasi folem gjate bashke me nje intelektual, e kuptoj se kjo ishte vetem gjest i profesionit dhe, se nuk kisha te beja me asnje lloj informate ne sherbim te agjenturave. Madje, i thashe, po te isha i tille nuk e kam makinen me ndryshk, por do ta kisha me te mire se ai…Sa mire e sa te vlersuar jane njerez te tille qe kane mbajtur kapota staliniane e titiste!!!! U shkojne mbas si pleshtat jorganit!!!
Ne nje nga shkrimet e mia per Vaselin e kam quajtur “Marubi i diaspores” nga se ai eshte pjese e udhes se ndershme, qe ka ndjekur diaspora patriotike e nacionaliste ne mergaten e Amerikes. Ai u ndodh kudo me apratin e vet. Mbi 40 vjet ai mban flamurin me kostum kombetar ne palen e flamurit e, flamurin e mbajn te tjeret per lavdi per me marr pak ngjyre. Ai perdori ne shkrime e ne te fotografuar, duke qene vete pjese aktive, gjuhen e popullit te vet. Sa here e kam pare, se si ndjehej ne zor te madh nga poshteruesit, te veshur me kostume e me kepuce me thunder. Ai vetem meshiron e lutet per ta. Vasel Ujka eshte ndergjegjia e larte qytetare e komunitetit shqiptar ne Amerike. Çuditerisht, ketu i kane frike te gjallet dhe te miret, ato qe kane vlera dhe, me mish e thonj ngrihen minjte te behen kapronj. Vaseli eshte bir i Trieshit te lavdishem, me figura pozitive ne fushen e dijes, arsimit, shkences, gazetarise, poezise dhe patriotizmit…
Vaseli, jo vetem ka fotografuar, por edhe ka folur ne evenimente, ne demostrata e ngjarje, por edhe me vargje i ka percjelle, per 40 vjet figurat e komunitetit, bashke me kontributet e tyre. Ai ishte numer nje dhe mbetet i tille. Kete e tregon kujdesi me te cilin e ka ruajtuar e arshivuar çdo dokumentar e foto te komunitetit, ne lufte edhe me prapaskenat e errta te diktatures shqiptare komuniste e jugosllave, me te njejten boje komuniste, prej te cilave e ka nje varre plumbi. Njerezit qe s’kane asnje varre, pervecse varres ne pluhur, i kane kercyer ne samar te komunitetit, sa duhet t’u mbajme kapistren e duhet t’u bejme vjersha, se po u varen kembet me cizmet e baltes qe sterpikin. Vaseli eshte nje simbol, por siç thote Balzaku se, ata qe i kerkojne dekoratat apo i blejne ato me lira tek mbreti, nuk i meritojne e ata qe i meritojne nuk kane nevoje. Kjo eshte e vertete, por fjala eshte, se turli lloj njeriu, ketu ne komunitet i kane bere dokumentare me tekste te stisura nga çorba e dollarit. E, Vasel Ujken e harruan!
Nuk e di se si, sot dora me zuri librin e tij, “Atdheu ka nevoje per ne” me shkrime historike, me me shume se 400 foto, i botuar nen kujdesin e Revistes “Kuvendi” e m’u kujtua Vaseli. Nese revista “Kuvendi” nuk do te kishte qene inisiatore, do te kishte humb gjithe kjo vlere dokumentare, qe shume kush do te deshironte ne kazan te plehrave te perfundonte dhe, pasi te karbonizohej do te dilnin krimbat dhe, menjehere do te triumfoni ne balle si fitimtar…
Vasel Ujka, edhe pse nuk ka dekorata, ai e ka marre me kohe prej vlersimeve qe i kane bere, Dom Prek Ndrevashaj, Dom Ndue Gjergji, Dom Prek Camaj, shkrimtaret Arshi Pipa, Ernest Koliqi, Xhevat Kalajxhi, Sami Repishti, kapidan Ndue Gjonmarku, Mos Dr. Zef Oroshi, Gjon Gjinaj, Bajram Cunmulaj, Prek Gruda, Gjoke Martini, Zef Camaj… e plot te tjere. Po shkrimtareve te sotem te komunitetit, ua ka mbyll ferra gojen?! Kane frike?! Ne punen e tij ai u frymezue nga filozofia e Fishtes, Pashko Vases, Ded Gjo’ lulit, Naim Frasherit, Fan Nolit, Mirash Ivanajt….etj, saqe ne “Vater”, “Levizjen e Legalitetit” dhe “Herozmes shqiptare” mbeti nje nga figurat me te rendesishme.
Te gjithe ata qe hangren simitin e bute te komunizmit, kane dale ne krye e na prijne…e Vasel Ujken kujtojne se e kane ne fund, por jo aty fillon fundi i tyre. Vasel Ujkaj eshte kaloresi yne! A thua moti ka me çel e me na çel edhe ne syte me permmiresue gabimin qe kemi bere me Vaselin dhe me i propozue Presidences shqiptare, nderimin e tij me nje nga titujt me te larte e, atehere vlera nuk do te shetiste ne kashte samari, por ne krahet e shpendit te lirie, per te cilen jetoi e punon Vasel Ujkaj. Vasel te qofte nderimi, o kaloresi yne!
