DISA SHËNIME BIOGRAFIKE PËR AUTORIN DHE VEPRAT

Brahim Ibish Avdyli është i lindur më 5.9.1960, në fshatin Morinë, Komuna e Gjakovës, Republika e Kosovës dhe i takon plejadës së shkrimtarëve të fundviteve shtatëdhjetë dhe të fillimviteve tetëdhjetë të shekullit të kaluar (XX).

 

Që në vitet e hershme të rinisë u dha pas dy prirjeve: pas artit të fjalës dhe pas lëvizjes konspirative për lirinë dhe bashkimin e kombit shqiptar. Ai merret paralelisht me shkrime shkencore, gazetar e publicist, krahas krijimtarisë letrare (prozë, poezi, dramë, etj.)…

 

Katër klasat e para të shkollës fillore “Ganimete Terbeshi” i ka kryer në Morinë të Gjakovës dhe katër klasat e tjera, në fshatin Ponoshec, në kushte mjaft të rënda. Pastaj i ka vazhduar dy klasat e para të gjimnazit “Hajdar Dushi“ në Ponoshec dhe dy klasat e fundit, me rezultat të shkëlqyeshëm, në Gjakovë, duke udhëtuar këmbë apo duke banuar atje. Më 1979 është regjistruar si student me korrespondencë në Fakultetin Filologjik, të cilat i kreu në Degën e Letërsisë dhe të Gjuhës Shqipe. Pas fatkeqësisë shëndetësore, ka vazhduar t’i ndjekë studimet në Universitetin Ndërkombëtar të Strugës, në Fakultetin e Shkencave Politike – Marrëdhënie Ndërkombëtare dhe Diplomaci, të cilat i ka kryer, me qëllim të përmirësimit. Aty ka vazhduar me studimet e pas diplomës dhe e ka mbrojtur temën e magjistraturës, në tetor të vitit 2010.

 

Brahim Avdyli ka botuar shumë shkrime, artikuj, analiza dhe akte të tjera politiko-organizative, ndërsa gjatë viteve 1990-1995 e ka redaktuar e udhëhequr revistën gjithëshqiptare „Qëndresa“ në Zvicër, e cila është botuar me vështirësi jashtëzakonisht të mëdha financiare e politike…

 

Deri më sot e kanë parë dritën e botimit këto vepra:

–“Në hijen e Alpeve”, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1983;

–“Buka e kuqe”, poemë, Atdheu, Cyrih, 1990;

–“Kur zgjohet Dodona”, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1992;

–“Pasqyrë e përgjakur”, poezi, Marin Barleti, Tiranë, 1994;

–“Klithje nga fundi i ferrit”, poezi, Onufri, Tiranë, 1997;

–“Gjuha e dheut tim”, poezi, Albin, Tiranë, 1999;

–“Klithje nga fundi i ferrit”, botim i dytë, Jeta e Re, Prishtinë, 2000;

–“Baraspesha e humbur”, poezi, Qëndresa, Gjakovë, 2003;

–“Vragat e një kohe”, prozë, Faik Konica, Prishtinë, 2005;

–“Lëvozhga e vdekjes”, prozë, Faik Konica, Prishtinë, 2007;

–“Stelele Veşniciei /Yjet e Përjetësisë”, Poezie albaneză, din Kosova, BKSH të Rumanisë, Bukuresht, 2008;

–“Zogu i këngës”, poezi të zgjedhura, SHB “Pjetër Bogdani”, Has, 2009;

–“Mërgata shqiptare e Zvicrës dhe roli i saj”, politikë e publicistikë, Brezi `81, Prishtinë, 2011;

–“Qielli i paprekur”, poezi, Brezi `81, Prishtinë 2012;

–“Vetëvrasja e një poeti”, dramë e kthyer nga romani me një titull tjetër, Shoqata e Intelektualëve “JAKOVA”, Gjakovë, 2013;

–“Shtegtimi i lirisë”, poezi, Faik Konica, Prishtinë 2014;

–“Torzo e shpirtit tim/Der Torso meiner Seele”, zgjedhje e poezive në shqip e gjermanisht, Amanda Edit Verlag, 2015;

“Arena e dhembjeve”, poezi, Botimet Meshari, Prishtinë 2017.

“Sondazhe për Kosovën dhe kufirin e saj”, vepër analitike e publicistike, Lena Grafik, Prishtinë 2019.

 

Tani, pritet të botohet vepra “Die Verrückten Pferde”, me lektur nga zvicranja Laura Shämerli dhe redaktori Dr. Naim Kryeziu, Magic Verlag, Basel 2019…

 

Janë të shumta veprat e ndryshme, të cilat janë botuara nga fushat e letërsisë, publicistika e antologjitë, shqiptare e ndërkombëtare, apo ato që e kanë brenda faqeve të veta, me punime apo me fotografi. Ato, nuk i numrojmë…

 

Mjaft shkrime e vepra të pabotuara i janë marrë nga policia sekrete serbe apo nga policia shqiptare dhe janë zhdukur, pa gjurmë…

 

Poezia e tij kryesisht është përkthyer në gjuhët italisht, gjermanisht, rumanisht dhe pak më pak në anglisht.

 

Brahim Ibish Avdyli është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës (LSHK); i Autoreve dhe Autorëve të Zvicrës (AdS); dhe i disa organizatave të tjera.

 

Këto poezi lirike janë nga libri më i ri i poezisë së tij lirike…

 

 

 

Brahim (Ibish) AVDYLI:

 

 

NËPËR RRJESHTA VJESHTE

 

1.

Trokasin në sy

përballjet

e zhveshjes vjeshtake.

 

Çfarë të mledhë

në shportat e prishura

të ditëve,

 

nuk kam çka të marr

vetëm nëse i mbledhë

fletët e shkundura nga furtunat,

 

ndonjë petale lulesh

me lotin në pejza

e ka mbyllur jetën,

 

tani

nuk është koha

kur ia shpallnin botës

bukurinë!…

 

2.

 

Lugjeve të dhembjes

bredhë kot

me gjysëm shpirti

të zonuar

 

e nuk e di ku hargjohen

rrjeshtat e gjata

të kësaj stine,

 

pak nga pak

afrohet stina e bardhë

të zbresë

nga qiejt e mendimit

 

e ku të gjëj

ofshamën e kalbur

për kokrrat e njoma!…

 

3.

 

As pemën e mbushur

plot me fryte

të mburrjeve të mira

nuk e gjëj,

 

nuk e di

çka do t`ia pëshpërisin

njëra tjetrës me vaj

fletët e lëkundura nga erërat

 

në rremb

ende ka fletë të mbetura

nga çdo dhembje

 

vjeshta është

stinë e harlisur-

 

dhembja dhembjen e shkel!…

 

4.

 

Çka ishte

t`ua marr lakmi

para zverdhjes së gjollit

në gjethe

 

lisave të gjatë të maleve

përballë kryengritjeve

të Diellit të Këngëve,

 

tashmë

në shportën e viteve

nuk gjëj vargje të reja

 

e u desh ta mbush

një shportë të fryteve

 

e mos ta djegë zbrazëtia!…

 

5.

 

Ylberat e fjalëve

vijnë nga lart

 

e ne i hedhim

papriturazi

në koshat e plehrave.

 

Më ka mbetur

gjysma shportë e djegur

gjysma tjetër

e thatë,

 

pa kurrorë frytesh

varur nëpër degë

përpjekjesh!…

 

Çuditërisht,

bjen nga pak Diell

në mes të vargjeve!…

 

 

NGJYRAT E MENDIMIT

 

 

1.

 

Papritmas

i bie lisit të vërejtjeve tona

një dorë drite

 

derisa i shkundin fletët e mendimeve

në një çast të ikjes

nga bashkëkohësia.

 

2.

 

Lotë rrjedhin

nëpër rrugëtimet e zemrës

 

nuk e kuptoj pse më bëjnë aq të ligë

kur të tjerët

i vjerrin aureolat e rrejshme

përball meje

 

edhe pse Diellin e Alpet i kam në dorë

e copëtohem krejtesisht

për ta dëshmuar Drejtësinë!…

 

3.

 

I zhgënjyer

përplasem nëpër cepat e mjerimit

 

qenia më copëtohet

me ngjyra të thyera drite,

 

e poshtë është vërejtja e urtë

më lartë ngritet pabarazia

 

vazhdimisht i vendosë

një nga një parejtësitë…

 

Dikur,

ngriten përpjetë

ngjyrat e mendimit

 

për ta vendosur ku nevojitet

portokallin e kuqrremtë të dhembjes!…

 

4.

 

Më në fund

dhembja pëlset

kuq si gjaku në mjedis të ndjenjave

 

pingultas

duke ecur

nëpër rrugicën e dritës

 

e shpërdahet

në qindra ngjyra

vetmia e durimit

 

llogaritë e pritjes

duke i mbledhur

me shpirtin e bluar të dhuntisë!…

 

5.

 

Atëherë

vetmia bëhet kurorë pikëllimi-

 

kush lidhet me këngën e braktisur,

 

askush nuk tregohet

aq i prekur

me fjalët e pakuptuara-

 

është e kot të shtresojmë ngjyrat,

 

le të bjerret ngadalë

kupola e mendimeve

 

e të rreshë me to

gjethe të thara jete!…

 

 

PËRPLASJA NË DET

 

 

 

Po të mos kishte qenë

kjo stuhi e dalur bese

me vetëtima të kobeve

e stërkala të tmerrshme

 

nuk do të përplaseshim në det

me pamëshirën e dhembjes

 

se fundi i detit të fjalëve

do t`i ruante fshehtësitë

e nuk do të ngriste gjithë këtë llum

në krye të valëve

për të goditur pa mëshirë

brigjet e heshtura…

 

Athua fundi i botës përpëlaset

nën këtë tmerr qiejsh

që pëlset ndër vetëtima

e murmurima fjalësh-

 

të ligat i kemi shehur në det

 

e veç puhinë e lehtë

e kemi përcjellur në valë!

 

 

DHEMBJA E GJYKIMIT

 

1.

 

Në e kërkoftë dikush

fjalën e sertë

ballë për ballë

me të Drejtën

 

bluani

në mullirin e shpirtit

gufimet e gjakut

 

e me buzëqeshjen tuaj

vetëm kthene

fjalën e urtë!…

 

2.

 

Në i kërkoftë dikush

faktet e gjalla

ballë për ballë

me të Vërtetën

 

hapeni ju

arenën e ndjenjave

qe të marrë frymë

 

e kthene

me përkushtimin permanent

fjalën e sinqertë!…

 

3.

 

Në i kërkoftë dikush

ballë për ballë

mendimet e ndritshme

të Diellit

 

e secili që e quan

vetveten Njeri

 

hapeni zemrën tuaj

siç e thotë

qenia e gjallë

 

dhe lëshoni ngadalë

e bindshëm

dashurinë polivalente!…

 

4.

 

Në e kërkoftë dikush

ballë përballë

të Njohjes

 

secili që i thotë

vetvetes autor

 

peshoni fjalët tuaja

me peshoren e artit

 

e mendja e juaj

do ta prehë

lirshëm

aftësinë e gjykimit!…

 

5.

 

A do të quhen

proporcione të sakta

e shkëndijat e dritës

 

apo balafaqimet

më të përpikta

të qëndrimit tuaj

 

nuk e zë goja të thotë

por e përmbajnë

dhembjen e gjykimit!…

 

 

AMAZONAT E KËNGËS SONË

 

1.

 

Një enigmë e madhe

prapa kodrave qëndron

 

prore më shtyp

në zemrën e viteve,

 

më lë të pa të fjetur

e as të zgjaur

me mendimet e pa fjalë-

 

enigmë e pazgjidhur

si mjegull e paqartë!

 

2.

 

Për gabimet e vogla

të dy djemve të mëdhenj

qaj e kërkoj falje,

 

për gabimet njerëzore

në përgjithësi-

 

fati bëhet edhe pafat

pafati sillet me furtunë

futunat përfshijnë të pafajshëm

 

në vend të ligut shkon i miri

mezi mbetet ndonjë vend

për të Drejtën

e të Vërtetën…

 

Çudi,

a duhet që të jap jetën

për nipa e mbesa

 

e t`ua mbush kështu

duart e zbrazura të fëmijërisë!

 

3.

 

Ndonjëherë dëgjoj

zëra të tjerë nga historia

 

i ndjejë fëmijët

që flasin e buzëqeshin

shqip nga Dodona

e lozin me gëzime,

 

midis tyre

më duket Demetra

në atë ëndërr apo zhgjëndërr

me gasin e bukur,

 

grushtin e mbushur të kallinjëve

i mbanë në njërën dorë

e me tjetrën

draprin ma tregon

 

prandaj rrezet e dritës

i lëshohen pas koke

 

ndriçon prej andej

aureola e mbretërisë!

 

4.

 

Kudo i kam pranë vetës

amazonat e fuqishme të këngës

nuk e di a duhet të jenë

muza të vargjeve,

 

e ngrehin trupin e ngjeshur burrëror

sikur në antikë

e herë herë më ngjallen në Kosovë

apo në një kohë tjetër,

 

mendohem gjatë me dhembjet e mia

shqetësom e vuaj

në një enigmë,

 

a u kam hak amazonave të mia

edhe pse më mungojnë

për dhjetra vite-

 

pore ndër ëndërra

nuk më lënë të qetë!

 

5.

 

Një monedhë

e mbaj nëpër duar,

 

kur e kthej në anën tjetër

është gruaja-

zotneshë,

 

Galatea ishte nëna e jonë

e vargjeve të pa këputura,

 

ilirisht i kemi gëdhendur

duke shtuar

shpresën e ditës sonë,

 

me emrin e saj

jemi përkundur ndër valë

deri në Azinë e Vogël,

 

Babë, Polifem

pse nuk na e ke thënë

se në damarët tanë

e kemi

prej atëhere

gjakun e këngëve!

 

6.

 

Duke lundruar nëpër detra

i shikonim Yjet

për të na e dëshmuar

rrugën e kthimit

 

derisa i kërkonim

Lopët e Diellit

me vetëdijen e pështjelluar

të sirenave…

 

Kështu shpenzuam energjinë

duke i menduar Zotat

me një trup njeriu,

 

vetëm ata na e përtërinin

mbi valë fuqinë

 

e mbetëm Yllor!

 

7.

 

Duke e përfytyruar si njeri

do të kishte qeshur

me anomalitë tona

energjia kozmike,

 

Maria Magdalena

rri pranë Jezus Krishtit,

 

e në mes të tyre

qëndron hapësira “V”

si Viktoria,

 

nuk mund të jetë ndryshe

pos një Fitore

me vuajtjet e mëdha

për të fituar

origjinalitetin!…

 

8.

 

Ka ardhur koha

të gjendet e Vërteta,

 

në kokë e mbajnë fshehtësinë

të gjitha religjionet,

 

pas tyre qëndron

një femër-

herë Shiva e herë amazonë,

 

tjera herë kthehet

përsëri në Dodonë

 

i shpërlanë gurët e mykur të kalasë

e bëhet pëllumb i bardhë

për të mbjellur paqen

mbi njerëz,

 

Zoti i jonë qëndron

mbi Galaktika

ne jemi fluska të dhembjes së tij-

 

rrënjë e madhe

e përkujtimeve tona!…

 

9.

 

Rri në këmbë

para befasisë

papritmas bëhem fëmijë

 

e te kulla e plisit të hekurit

fërkemin e kalit

e kërkoj ndër ëndërrime.

 

Dy motrat e mija

të zemëruara tej mase

i bërtisnin shekujt në mua,

 

këkoja diçka

nëpër themelet e kullës

së mbushur me therra

nga e keqja,

 

e fjalën e nderit

të familjes e mbronin

me thuprat e ngjeshura

të fëmijërisë sime,

 

kishin frigë

nga orët e maleve

 

Zanat e Kullës së Diellit!

 

10.

 

Befas

nga të qarat e fëmijërisë

të etur për rrënjë

të kësaj kulle

e të këngës sime

 

doli nga therrat

Ora e Shenjtë

përtej realitetit të përceptimeve

 

vraponte drejtë mesh

mbi barin e gjatë

duke e thirrur në emër

motrën e madhe

 

që godiste

dhembjet mbi mua

 

e qante vetë!

 

11.

 

Askush nuk guxon

këtë djalë ta rrahë

ndonëse kërkon diçka

te Kulla e Plisit,

 

e poqese e thyeni

njëherë këtë Besë

për ditën e madhe

të Ilirisë

 

do të më keni mua

me goditjet magjike

mbi shpatullat e dhembjes

 

e kurrë nuk do të më shihni

nga vetja e juaj

 

pos vegimit të fjalës!

 

12.

 

Nga flokët e arta

drita shndërrohej në Diell

 

e prej andej

prore i kujtoj

Orët e Maleve tona.

 

Herë herë më lidhet

në mërgatë

me vajzën pllavushkë

që shkoi nga bota

pas dymbjetë viteve

duke u kacafytur

për mua

me prindët e vet,

 

e sa të tjera që kalirojnë

mbi erërat e qiellit

 

e nuk e di

nëse janë të parat

apo amazonat e këngës,

 

muzat e lirisë!

 

 

E ARTA VJESHTË

 

 

 

Vdekja

nuk është vjeshtë

me ngjyrat e arta

të hijes e të dritës,

 

ajo dridhet

në një gjeth të zverdhur

në vibrimet vjetore

shportave të dhembjes,

 

është mbledhja e artë

e të gjitha meditimeve

rezultatit të ndenjave

 

e grumbullimit të gjërave

apo e medimeve

deri në skajin e ngjyrave

nëpër furtunë erërash…

 

Kjo është vjeshta

e të korrurave tona

prej tri stinëve,

 

bjerret dikur ngadalë

nga të gjitha fjalët!

 

 

TË KORRAT E ARTIT

 

 

 

Disa pjeken përpara

disa pjeken pas kohe,

 

vjeshta e zgjatë dorën

të mbeldhë të korrat e saja

para dimrit…

 

Të gjitha krijimet

e artit të gjërë dhe lirikës

shprehin aureolat e bukurisë

në këtë stinë…

 

Pëpiqemi që ti mbledhim

tingujt e vegjël të melodisë

te bjeshkët e mendimeve,

 

e t`i masim përherë

me dridhjet e zemrës!…

 

Zemra e ndjenë

valën e gjërave

sytë e mbasin

dridhjen e territ e të dritës,

 

veshët i marrin

zërat e largët

para dhe pas kodrave të shiqimit,

 

gjithçka peshon

pastaj mendja jonë,

 

e shpirti është ndjenja më e lartë-

i ndjenë fjalët e pathëna

edhe të thëna…

 

janë të korrat e artit

të korrat e fatit!…