Konferenca e 6-të Ndërkombëtare e EUCE-së — Dalhousie University, Halifax, Canada
Abstrakt:
Titulli: “A ka një të ardhme për Ballkanin Perëndimor në BE?”
Shirley Cloyes DioGuardi
Balkan Affairs Adviser
Kroacia do t’i bashkangjitet BE-së më 2013. Mirëpo, a duhet që edhe vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, të cilat kanë dalur nga mëse pesëdhjetë vite të diktaturës komuniste pas Luftës të Dytë Botërore, të përcjellura mandej nga spastrimi etnik dhe gjenocidi i viteve të 1990-ta, të pranohen në BE në një të ardhme të afërt? Ky punim argumenton se Shqipëria, Bosnja, dhe Kosova së pari duhet të bëjnë reforma të rendësishme para se t’u jepet statusi kandidat dhe se Maqedonia, Mali i Zi dhe Serbia duhet të bëjnë po të njejtën para se me to të fillojnë negociatat e bashkimit.
Në mars 2000, një vit pasi që luftrat në Ballkan përfunduan, Këshilli Evropian në Lisbonë e bëri prioritet nënshkrimin e Marrëveshjeve të Stabilizim-Asociimit me vendet e Ballkanit Perëndimor si një hap primar drejt integrimit në BE. Cdo vit që nga atëherë, Shqipërisë dhe vendeve të ish-Jugosllavisë iu është dhënë perspektiva e anëtarësimit në BE si një stimulim për të parandaluar konflite të reja dhe për të vendosur demokraci reale. Mirëpo, më 2012, dymbëdhjetë vite më vonë, ndryshimet nuk kanë qenë aq gjithë përfshirëse sa që të garantojnë integrimin në një bashkësi që po kërcënohet nga kolapsi financiar në Perëndim dhe nga ajo që tani po kuptohet si integrim i pamatur i Greqisë në këtë bashkësi.
Edhepse Serbia ka bërë progres domethënës në zhvillimin e ekonomisë së tregut të lire dhe në largimin e korrupsionit dhe vendosjen e sundimit të ligjit, dështimi i saj për të zgjidhur marrëdhëniet me Kosovën e bëri BE-në, me insistimin e Kancelarës së Gjermanisë Angela Merkel, që të shtyejë dhënien e statusit kandidat që fillimisht ishte planifikuar t’i jepej Serbisë qysh në Dhjetor 2011. (Serbisë iu dha statusi kandidat në Mars 2012). Maqedonia dhe Mali i Zi që vec e kanë statusin kandidat (nga viti 2005 e 2010 respektivisht) janë të lodhura nga korrupsioni, institucionet e dobëta shtetërore, varfëria, dhe besimi i ulët publik në qeveri. Në të dyja këto vende, po ashtu, ka marrëdhënie konfliktuoze në mes popullsive dominuese sllave dhe shqiptarëve etnik, si dhe pushteti është i koncentruar në duartë e një grupi të vogël elitash politike nga të dyja grupet.
Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja i kanë kontribuar prezencës të stërzgjatur ndërkombëtare ne rajon dhe moszgjidhjes përfundimtare të konfliktit në Ballkanin Perëndimor. Marrëveshja e Dejtonit e vitit 1995 e ndau pushtetin ne Bosnje në vija etnike, dhe Marrëveshja e Kumanovës e vitit 1999 i dha fund luftës gjenocidiale të Millosheviqit në Kosovë, mirëpo e la Kosovën pa një zgjidhje përfundimtare politike. Në nëdërkohë, Serbia, e papengua nga Perëndimi, në një mas të madhe ka shërbyer si një force destruktive në të dyja këto vende. Në Bosnje, Serbia ka përkrahur Republika Srpska në procesin e diskriminimit kundrejt jo-serbëve dhe në refuzimin e autoritetit qendror të qeverisë federale. Kurse në Kosovë, Serbia ka financuar strukturat paralele ekonomike dhe politike ne veri të Kosovës të drejtuara nga ektremistë nga Beogradi me qëllim të bërjes de jure të ndarjes de facto të veriut të Kosovës të dominuar nga serbët.
Më në fund, Shqipëria është ngulfatur në një ballafaqim politik në mes Partisë Demokratike dhe asaj Socialiste, gjë që e ka parandaluar progresin në vend dhe e ka lënë shumicën e popullit në varfëri që nga rënja e diktaturës komuniste në vitin 1992. Andaj, integrimi i Shqipërisë në BE me të drejtë ka stagnuar.
Konfliktet e stërzgjatura politike, dështimi për të respektuar të drejtat e njeriut të minoriteteve, korrupsioni qeveritar dhe i gjyqësisë, varfëria në njërën anë dhe pasuria e madhe e elitave politike në Ballkanin Perëndimor janë në kundërshtim me kriteret e Kopenhagës për anëtarësim në BE. Integrimi i këtyre vendeve në BE para se ato të ndërmarrin reformat e duhura do të dëmtonte vizionin e BE-së si të pandarë e në paqe. Ky vision duhet të jetë objektivi final, mirëpo sic do të vë në pah ky punim, BE duhet të ndërmarrë disa hapa që sigurojnë se integrimi i vendeve të Ballkanit Perëndimor do të ndodhë vetëm atëherë kur principet e BE-së do të arrihen nga to.
Tutje, BE-ja duhet të marrë pjesë e përgjegjësisë për destabilizimin e Kosovës dhe Bosnjes dhe duhet të ndryshojë kursin e politikes së jashtme drejtë Ballkanit. Kjo nënkupton njohjen e pavarësisë së Kosovës (edhe nga ato pesë vendet që ende nuk e kanë bërë këtë), ashtu që Kosovës t’i mundësohet anëtarësimi në OKB dhe përfundimi i mbikqyrjes ndërkombëtare. Kjo po ashtu do të nënkuptonte edhe kundërshtimin e fuqishëm ndaj përpjekjeve të Republika Srpska për t’u ndarë nga Bosnja si dhe përkushtimin për të fuqizuar qeverinë qendrore të Bosnjes. Mbi të gjitha, BE-ja duhet të bëjë të mundëshme ngjalljen e lëvizjeve vërtetë demokratike në Ballkanin Perëndimor duke përkrahur sundimin e ligjit dhe eliminimin e kulturës së paprekshmërisë së elitave të korruptuara politike.
EUCE 6th annual research conference—Dalhousie University, Halifax, Canada
Abstract:
Subject: “Is There a Future for the Western Balkans in the European Union?”
Croatiawill join the European Union in 2013. But should the rest of the countries in the Western Balkans, which emerged from fifty years of Communist dictatorship after World War II, followed by ethnic cleansing and genocide in the 1990s, be admitted into the union in the near future? This paper will argue thatAlbania,Bosnia, and Kosova must first make significant reforms before they are given candidate status and thatMacedonia,Montenegro, andSerbiamust do the same before they are given accession negotiations.
In March 2000, a year after the Balkan wars ended, the Lisbon European Council made it a priority to sign Stabilization and Association Agreements with countries in the Western Balkans as a first step to EU integration. Every year since,Albaniaand the countries of the Former Yugoslavia have been given the prospect of EU membership as a stimulus to preventing future conflicts and to establishing genuine democracies. But in 2012, twelve years later, the changes have not been wide-ranging enough to warrant integration into a union that is already severely threatened by the collapse of the financial markets in the West and by what is now understood as the premature inclusion ofGreece.
Although Serbia has made substantial progress in developing a free market economy and gains in stamping out corruption and establishing the rule of law, its failure to resolve its adversarial relations with Kosova led the EU, at the direction of German Chancellor Angela Merkel, to postpone granting Serbia candidacy status, which originally was scheduled for December 2011. (Serbiawas ultimately granted candidate status in March 2012.) Macedonia and Montenegro, which have already received candidate status (in 2005 and 2010, respectively), are plagued by rampant corruption, weak state institutions, widespread poverty, and little public trust in government. There is also ongoing strife in both countries between political parties representing the dominant Slav populations and those representing ethnic Albanians, and power is concentrated in the hands of a small number of political elites in both groups.
TheUnited Statesand the European Union have contributed to protracted international presence and unresolved conflict in the Western Balkans. The Dayton Peace Accords of 1995 divided political power in Bosnia along ethnic lines, and the Kumanova Agreement of 1999 ended Slobodan Milosevic’s genocidal war against Kosova, but left Kosova’s final status unresolved. At the same time,Serbia, largely unrestrained by the West, has served as a destructive force in both countries. InBosnia,Serbiahas supported Republika Srpska in its discrimination against non-Serbs and rejection of the authority of the central government. And inKosova,Serbiahas financed parallel political and economic structures in northern Kosova run byBelgradeextremists with the goal of making de jure the de facto partition of the Serbian dominated north.
Finally, Albania has been locked in a political struggle between Democratic and Socialist parties that has thwarted progress and left the majority of the population impoverished
since the fall of the Communist dictatorship in 1992.Albania’s admission to the European Union has rightly been put on hold.
Protracted political conflicts, failure to respect the human rights of minorities, government and judicial corruption, and pervasive poverty side by side the excessive wealth of the political elites in the Western Balkans violate theCopenhagencriteria for admission into the European Union. Integrating these countries into the union prior to substantial reform will threaten the vision of a whole, undivided, and peacefulEurope. That vision should be the end goal, but as this paper will argue, the European Union needs to take steps to ensure that, prior to integration the countries of the Western Balkans embrace the EU’s principles.
In addition, the European Union must acknowledge its share of the blame for destabilization in Kosova andBosniaand dramatically change its foreign policy toward the Balkans. This will include recognizing Kosova’s independence (five EU member states still do not), allowing Kosova into the United Nations, and ending international presence there. It will also require a strong and unified opposition to Republika Srpska’s efforts to secede fromBosniaand a commitment to strengtheningBosnia’s central government. Above all, the European Union must make it possible for genuinely democratic political movements to emerge in the Western Balkans by supporting rule of law institutions and eliminating the culture of impunity for corrupt political elites.
