Nga Ramiz GJINI

Krejt rastesisht, gjeta ne internet nje shkrim te Alfons Grishajt, shkruar me shume dashakeqesi per shkrimtarin e moshuar Naum Prifti.
Qe ne titull, Grishaj paralajmeronte nje tallje, e cila me pas, do zgjatej e zgjatej ne shkrim si llastik poturesh. 
Titulli i shkrimit ishte: “Naum Prifti, shkrimtari qe beri emer mbi vullkan” (!)
Vullkani, medemek, eshte ne kete rast nje figure letrare, nje metafore qe aludon sistemin e eger komunist, per rrezimin e te cilit , vete Alfonsi, ashtu si nje dyzyne te tjere, kane marre trofe aq te dyshimta, sa jane bere edhe ata objekt talljesh. Ai eshte dekoruar per kete nga Presidenti i Republikes me titullin: “bishtuk i demokracise”. Por, per kete fenomenin e dekorimeve, qe nese nuk eshte shaka presidenciale, eshte edhe kjo nje tallje e paster, do te shkruajme here tjeter, ku do te tregojme se si militantizmi partiak dhe jo atdhedashuria, na i ka perzier heronjte me sharlatanet. Pra, Naumi, i Alfonsit, ka arritur te beje emer duke qendruar mbi vullkanin, qe vjell llave te nxehte dhe pervelon te gjithe ata qe ka rreth e rrotull, por kurresesi Naumin. Naumi, jo vetem qe nuk arrin te pervelohet, por arrin te beje edhe emer si shkrimtar i madh, bash mbi vullkan.

Per ta fshehur disi talljen, ne menyre shume djallezore, Alfonsi ben ne fillim nje paranteze te shkurter, edhe ajo tallese, ku shpjegon qe kesaj arritje heroike per te bere emer mbi vullkan, shume pak shkrimtare kane mundur t’ia dalin ne diktature. Ai e paraqet kete si nje fenomen qe ndodh rralle, vertet fort rralle, ama per te ndodhur ndodh. Dhe pikerisht kjo ka ndodhur me Naumin.
Pas kesaj paranteze, Alfonsi nis t’ia numeroje fet e fet petet lakrorit duke analizuar fluturimthi e kalimthi, mu si nje zog i shpejte shtegetar disa nga tregimet e tij.
Per hir te se vertetes, duhet thene qe niveli artistik i atyre tregimeve, shume prej te cileve une i kam lexuar, nuk eshte kushedi cfare, por jo ne ate gjendje sa te shendrrohen ne nje objekt tallje. Aq me teper, qe shkrimtari Naum Prifti, eshte ne nje moshe te vjeter.
Vini re talljen e Alfonsit:
”Mitin qe nderton Naumi ne tregimin “Golden Fontain”, do ta kishte zili edhe Verona qe mbart arketipin e tregjedise shekspiriane”. Pas kesaj shashke, autori i shkrimit, merr dhe grin nje lloj sallate me fjale shqipe dhe te Huaja. Per t’i rene artikullit gjer ne fund, lexuesit i duhet te kete prane nje dyzine fjaloresh te huaj.
Ne vend te fjales shqipe “vertetesi”, ai perdore fjalen e huaj “verisimilitude”. Ai shkruan dhe tallet: “Verisimilituda e Naumit eshte ne shkallen me te larte”, por nuk na thote se sa shkalle ka gjithsej kjo “verisimilitude”. Dhe si merr njehere fryme, vijon: “Deus ex machina, eshte nje instrument zberthimi ne penen e autorit” . Tani, ndaluni pak. Do t’u duhet te hapni fjalorin per te gjetur cfare eshte “Deus ex machine”. Dhe na del qe na qenka nje instrument zberthimi ne penen e autorit dhe se qenka perdorur ne tragjedite greke per te bere te ndodhe ajo qe nuk pritej te ndodhe.
Nga “verisimilitude” dhe “deus ex machine”, ai hidhet te satira qe perdor Naumi, e cila , sipas tij, “mund te krahasohet me shkrimtare te medhenj perendimor si Mark Tuen, Wudi Alen, Jonatan Miller, Grigori Gorin, Hajnrih Bel, etj, etj…”
Pas ketyre sentencave te mbushura dys me tallje banale, ky “bishtuku i demokracise”, e ul tekstin e tij, dhe bashke me te edhe shkrimtarin tone te nderuar ne nivele fare –fare ordinere, duke bere objekt tallje edhe biznesmenin Ekrem Bardha. Ai shkruan:
“Ne nje replike me patriotin e mirenjohur Ekrem Bardha, Naumi nuk i kursen edhe kritikat per Ballin kombetar” (!).
Qe nga kritikat e Naumit kundrejt Ballit Kombetar, krejt pa lidhje, ne menyre te qellimshme, shkarrashkruesi nis e tallet me tej, duke u hedhur ne nje fakt te thene e sterthene mbi viktimat e komunizmit. Ai vijon: “Ne kete pike, Naumi ben nje terheqje prej intelektuali te sprovuar duke theksuar se gjykimi duhet lene ne dore te historianeve profesioniste e te paanshem. (vini re sa mendim i thelle, ky i Naumit te Alfonsit!)
Ky Naumi i Alfonsit, (pra, jo Naumi i vertete, shkrimtari i nderuar),pas “terheqjes prej intelektuali” na rrokulliset ne sulm mu si ato predhat qe kerkojne vrime, qe te futen per te plasur, e qe NATO i ka perdorur ne Afganistan kunder talibaneve, qe fshiheshin neper shpella. Vini re talljen ne vijim:
“Ai (Naumi) na sjell edhe zemraten e Mehmet Shehut lidhur me romanin “Tuneli” te Xhuvanit dhe shton, qe “Naumi eshte nje minjere, qe sa here ta gerryesh, nxjerr lende te cmuar”. Pra, vetem kur e gerryen Naumi nxjerr lende te cmuar, nese nuk e gerryen, nuk nxjerr! A nuk eshte kjo nje tallje e poshter ndaj shkrimtarit, vepra e te cilit, sido qe te jete ka lexuesit e vet?!
Pas ketij xhevahiri te nxjerre nga gerryerja, teksti i Alfonsit sikur ngec. Te krijohet pershtypja se i ka dhene fund talljes se tij. Por jo, sepse Alfonsi vetem se ka vajtur te shurroset dhe kthehet serish e ulet e shkruan tekstualisht keshtu:
“Vec ketyre vlerave, me nje kompetence te pashoqe (!), Naumi, (shkrimtari qe beri emer mbi vullkan), sqaron debatin e dates 28-29 nentor, diten e clirimit te Shqiperise”. (Vini re: debatin e dates dhe jo debatin mbi daten! Pra lexuesi kupton qe me 28-29 nentor, eshte bere nje debat, por nuk di per cfar eshte debatuar ne ate date. – Shenimi im).
Dhe prap:“Me penen e tij, Naumi kritikon gabimet e Zogut dhe me pas denon, sipas stilit Naumjan, qeverine komuniste”
Pas kesaj Alfonsi, mbushet me fryme dhe medemek, shume i emocionuar, na tregon per nje romancjer te ri pa emer, i cili na paska vendosur te mos shkruaje me, sepse krijimet e tij, nuk na i paska pelqyer Naumi!
Si permbyllje, “bishtuku i demokracise” ben nje thirrje krejt tallese shtetit, shoqerise dhe sidomos “Vatres”, qe ta nderojne kete shkrimtar te madh qe ka bere emer mbi vullkan, qe nenkupton se i duhet dhene edhe atij nje bishtuk meritash si dekorate.
Dhe lexuesi i shkrete, pasi i ka rene ne fund kesaj historie tallje te Alfonsit me heroin e tij, (qe duket me teper imagjinar se sa i vertete),“shkrimtar qe arriti te bente emer mbi vullkan”, ndjen neveri… Neveri jo per shkrimtarin e nderuar Naum Prifti, i cili, me aq sa mundi, vertet ka dhene nje kontribut modest ne letersine shqipe, por kurresesi ne ate nivel, sa te shnderrohet ne nje objekt tallje; por ndjen neveri per kete lloj shkarrashkruesish te paskrupullt, te cilet i kemi me shumice, e qe duket sikur vete Zoti, i ka denuar qe duke u tallur me te tjeret, te tallin e perqeshin vetveten.