(Pjesa e dytë)

 Përgatiti dhe përzgjodhi: Argjira Ukimeri.

1.Gazeta e parë në botë.

 

Ndër shekuj, njerëzit janë njoftuar në forma të ndryshme. Ndërsa në vitin 1605, u shtyp gazeta e parë në botë. Për herë të parë njerëzit u njoftuan mbi ngjarjet dhe informacionet që tregojnë gjendjen e botës. Sot, njerëzit marrin informata përmes TV, Internetit dhe mjeteve të ndryshme të informacionit.

 

2. Sindroma Marfan

 

Nga koha kur njerëzit e parë kanë egzistuar në tokë, janë shfaqur edhe sëmundjet. Një e tillë është edhe sindroma Marfan. Në literaturën mjekësore, ndryshe njihet edhe si Teori e Incesit. Sipas mjekësisë, shkaktarët kryesor të kësaj sëmundje janë martesat brenda famijles. Pasojat e kësaj syndrome janë: Deformimet fizike, Dëmtimet në tru etj. Shembujt më të mirë të kësaj syndrome, janë martesat familjare në Egjiptin e lashtë. Atëherë janë martuar motra me të vëllanë, në mënyrë që të trashëgohet fronti mbretëor. Faraoni Tutan-Khamon vuantenga kjo sindromë, pasi ishte martuar me gjysmëmotrën e tij Ankesenamon.

 

3. Pseudonimet

Që nga fillimi i botës, dhe deri në kohët modern pseudonimet janë pjesë e pandarë e personalitetit tonë. Ndër pseudonimet e para, përmendim këto: Krishti – I mirosur, i vajosur, apo Emanuel – që do të thotë Hyji/Zoti me ne (Figurë kyce kristiane). Emri Jezu (që nga hebraishtja do të thotë i mirosur, i vajosur i perëndisë). Në shkrimin e shenjtë Biblik, tek ungjilli i Mateut tregohet kështu: Nga Virgjëra Mari do të lind një djalë, e do të ia vënë emrin Emanue, që do të thotë Hyji me Ne.

4. Sparta

Shteti spartan, ishte ndër qytet – shtetet më me nam në Greqinë Antike. Poashtu, ky shtet u krijua në krahinën e Lakonisë. Ishte vend mjaftë i pasur me cdo gjë. Popullsia e nënshtruar shpesh çonte krye, kështu që historia më e vjetër e Spartës është e mbushur me kryengritje dhe çrregullime. Sipas ligjeve spartane, nëse fëmijët deri në moshën 5 vjecare, nuk ishin të fortë fizikisht, dhe nuk arrinin të mësoninashtu si duhet, hudheshin në humenra. Kjo ndodhte sepse këta fëmijë nuk ishin të denjë për shtetin Spartan në të gjitha fushat.

 

5. Kurora.

Për herë të parë, kurora u përdorë në Egjiptin e Lashtë. Nefertit, gruaja e faraonit Akhenaton, ishte e para grua që mbarti kurorën. Akhenatondhe bashkëshortja e tij (që ishte edhe gjysëm motra), qëndruan në pushtet për 10 vite rresht.

 

6. Deti zi. Pse Deti i Zi quhet kështu?

Arsyea pse Deti izi quhet kështu, se përqindja e vogël e kripës është vetëm 1.9 përqind. Dhe kjo përqindje e vogël e krypës i jep Detit te Zi një ngjyrë të errët  karakteristike.

 

7. Inkasit e vjetër – Peru

Inkasit e vjetër (peruanët e sotshëm), ishin ndër popujt më të vjetër në botë. Përmes kulturës, religjionit, gjuhës dhe zakoneve të tyre, i dhanë ngjyrim historik mbarë globit. Në aspektin religjioz, ata (inkasit) ishin mjaftë rigoroz. Respektimi i rregullave hyjnore, ishte mbi cdo gjë. Një ritual jo i zakonshëm ndodhte vetëm në Peru. Në cdo ritual fetar, të vdekurit nxirreshin nga varret dhe festonin bashkë me të gjallët. Sipas riteve të tyre fetare, njerëzit edhe pse kanë (vdekur) ata jetojnë edhe më tutje. Gjatë festimeve të tyre, inkasit iu jepnin të vdekurve ushqim, iu veshnin rroba të ndryshme dhe i stolisnin me rruaza dhe gjëra të ndryshme. Kjo tregonte raportin inkas me Zot/Zotërat e tyre, se si adhuroheshin nga populli inkas.

8. Tempujt e parë Monoteist në botë.

 

Tempulli i parë monotheist në botë u ndërtua në Egjipt, në vitin 1344 p.e.s. Faraoni Akhenaton gjatë mbretërimit të tij dhjetëvjecare, e ndërtoi tempullin e parë monotheist në vend. Tempulli Amarna. Qëllimi këtij tempulli ishte besimi në një zot të vetëm – Diellin. Sipas faraonit në fjalë, dielli përbëhej prej dy gjinive: Mashkull dhe Femër. Për 10 vite, Egjipti nën udhëheqjen e Akhenaton, kishte arritur në kulmin e zhvillimit në të gjitha fushat e jetës. Pas vdekjes së Faraonit, u rrënuan të gjitha gjërat që ishin ndërtuar në këtë mbretërim.

 

9. Shkrimet e Shenjta Hebraike

 

Hebrenjtë si populli më i vjetër dhe i përvuajtur në botë, shquhen për besnikërinë dhe besimin ndaj Zotit. Sipas shkrimit Hebraik, Lejla ishte gruaja e parë në botë. Më poshtë do të shohim disa nga rregullat nga këto shkrime:

• Secili njeri që nuk është hebre, është shtazarak,
• Nëse një hebre/je martohet me një jo hebre, është i barabartë me një shtazë,
• Sipas hebrazimit, nëse një femër takohet me të tjerët (qoftë edhe në marrëdhënie sexuale) është prostituë.

Ndërsa tempulli i parë monoteist hebre, llogaritet të jetë ai i mbretit Solomon. Tempulli i Solomonit. Sipas liturgjisë hebreje, Solomoni ishte dijetarë, dhe mbret në Izrael. Hebrenjtë mbështeten në sintagmën: Kemi prejardhje Abrahamike dhe dije Solomonike.

 

 

Përgatiti dhe përzgjodhi: Argjira Ukimeri.

Prill, 2017